AQSh rasmiylari Eron bilan mavjud ziddiyat fonida yaqin 24–48 soat ichida keskin burilish sodir bo‘lishi mumkinligini ma’lum qildi.
Bu haqda ABC News o‘zining rasmiy manbalariga tayanib xabar berdi. Manbalarga ko‘ra, Vashingtonda hozirda milliy xavfsizlik bo‘yicha favqulodda yig‘ilishlar o‘tkazilmoqda.
Oldinroq diplomatik yo‘l afzal deb hisoblangan bo‘lsa-da, hozirda Pentagon harbiy ssenariylarni ham jiddiy ko‘rib chiqmoqda.
Mojaroning asosi nimada?
Keskinlik Eronning yadroviy dasturi va Isroil bilan ziddiyatli munosabatlari fonida yuzaga kelgan. Isroil armiyasi so‘nggi haftalarda Eron bilan bog‘liq strategik obyektlarga havo hujumlari uyushtirdi. Bunga javoban Eron mintaqadagi qurolli guruhlarga yordam ko‘rsatdi, deb taxmin qilinmoqda. AQSh o‘z navbatida, Isroilni mudofaa qilish majburiyati doirasida mintaqadagi faoliyatini kuchaytirgan.
AQSh razvedkasining ogohlantiruvchi belgilariga ko‘ra:
Eron hududida raketa tizimlari joylashtirilmoqda.
Maxsus harbiy harakatlar, jumladan, dronlar va ballistik raketalar harakatga tayyor holatga keltirilgan.
Tehronda havo mudofaa tizimlari kuchaytirilgan va strategik obyektlar atrofida qo‘shimcha xavfsizlik choralariga o‘tilgan.
Bu ma’lumotlar AQSh Milliy razvedka direktori idorasi (ODNI) va Markaziy razvedka boshqarmasi (CIA) orqali Vashingtonga yetkazilgan.
AQShning harbiy javobi:
Pentagon Fors ko‘rfazi va O‘rta yer dengizi hududida joylashgan kuchlarni yuqori harbiy tayyorgarlikka keltirdi.
“USS Carl Vinson” va “USS Dwight D. Eisenhower” samolyot tashuvchi kemalari harakatga keltirilgan.
40 000 dan ortiq AQSh harbiy xizmatchilari mintaqada faol holatga o‘tkazilgan.
Qatardagi Al-Udayd havo bazasi va Bahrayndagi flot kuchlari safarbar etilgan.
Shuningdek, ayrim harbiy oilalar xavfsizlik nuqtai nazaridan evakuatsiya qilinmoqda — bu odatda ehtimoliy to‘qnashuvdan avval amalga oshiriladigan chora hisoblanadi.
Eronning BMT va rasmiy doiralardagi javobi
Jalil Rohani, Eronning BMTdagi doimiy vakili:
“Agar AQSh to‘g‘ridan-to‘g‘ri harbiy aralashuvga qo‘l uradigan bo‘lsa, bu Eron suverenitetiga tahdid bo‘ladi va biz zarur javobni beramiz. Eron tajovuzga jim qarab turolmaydi.”
Ayatollah Ali Xomanaiy, Eron oliy rahbari:
“Biz urush istamaymiz, lekin urush boshlansa, bu urush AQShga og‘ir zarba bilan qaytadi. Bu ta’mir etib bo‘lmaydigan oqibatlarga olib keladi.”
Mazkur bayonotlar xalqaro maydonda e’tibor bilan kuzatildi va bu Eronning har qanday harbiy aralashuvga keskin javob berishini bildiradi.
Xalqaro hamjamiyatning pozitsiyasi
BMT Bosh kotibi Antoniu Guterrish:
“Vaziyat nihoyatda xavfli pallada turibdi. Har ikki tomon murosaga chaqirilmog‘i lozim. Mojarolarni diplomatik yo‘l bilan hal qilishdan boshqa yo‘l yo‘q.”
Yevropa Ittifoqi, Turkiya, Rossiya va Xitoy singari davlatlar AQSh va Eronni sabr-toqatli bo‘lishga, bevosita harbiy to‘qnashuvga yo‘l qo‘ymaslikka chaqirdi.
Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘on esa:
“Yaqin Sharqda kichik urush ham butun mintaqani vayronaga aylantirishi mumkin, — deya taʼkidladi.
48 soat — diplomatiya yoki to‘qnashuv?
So‘nggi harakatlar va bayonotlarga qaraganda, Eron va AQSh o‘rtasidagi ziddiyat yangi bosqichga o‘tmoqda. Rasmiylar yaqin 24–48 soat ichida quyidagi ikki ssenariydan biri ro‘y berishi mumkinligini ta’kidlashmoqda:
Diplomatik muzokaralarning qayta boshlanishi — muzokaralar orqali yadro dasturi va xavfsizlik kafolatlari bo‘yicha kelishuvga erishish.
Harbiy choralar — AQSh tomonidan ehtimoliy havo hujumlari, Eron tomonidan ballistik raketa yoki dron zarbalari.
Barcha e’tibor hozirda rasmiy Vashington va Tehronning yaqin kunlardagi qarorlarida. Har qanday noto‘g‘ri qadam mintaqani keng ko‘lamli qurolli mojaro tomon olib borishi mumkin.
