Yakshanba kuni Hindiston rasmiylari “Air India” AI-171 reysi halokati yuzasidan tergov jarayoni davom etayotganini ma’lum qildi. Hodisa joyidan ikkita muhim qurilma — parvoz yozuvchisi (Flight Data Recorder) va ekipaj suhbatlarini qayd etuvchi qurilma (Cockpit Voice Recorder) topildi. Bu haqda Hindiston bosh vaziri Narendra Modi bosh kotibi Pramod Kumar Mishra jurnalistlarga ma’lum qildi.
Qora qutilarni dekodlash — ya’ni ichidagi ma’lumotlarni tahlil qilish — taxminan to‘rt-besh kun davom etadi, deb xabar berdi The Economic Times.
Halokat joyida — Ahmadoboddagi bir binoning tomidan birinchi qurilma juma kuni topilgan. Hozirda bir nechta xalqaro ekspert guruhlari Hindiston Aviatsiya hodisalarini tergov qilish byurosiga yordam berish uchun Ahmadobodga yetib kelgan.
Rasmiy tergov hisobotining uch oy ichida e’lon qilinishi kutilmoqda.
Qora qutilar parvoz paytidagi barcha texnik tafsilotlarni, shu jumladan, samolyotning tezligi, balandligi, dvigatel harakati, hamda uchuvchilarning suhbatlarini soniyalar bo‘yicha qayd etadi. Bunday ma’lumotlar tergovchilarga halokat sabablari haqida obyektiv xulosa chiqarishda muhim vosita hisoblanadi. Aviatsiyada bu qurilmalar jinoyat tergovlaridagi DNK dalillari kabi ahamiyatga ega.
Hodisaga oid yana bir tafsilot e’tiborga molik: Londonga uchayotgan reysga hindistonlik talaba qiz atigi 10 daqiqaga kechikkan va halokatdan tasodifan omon qolgan.
Garchi “qora quti” deb atalsa-da, bu qurilmalar odatda yorqin rangda — to‘q sariq yoki qizil bo‘ladi. Bu ularni aviahalokat joyida tezda topishga yordam beradi. “Qora quti” atamasi esa ko‘proq metafora sifatida ishlatiladi — ya’ni ichki ishlashi murakkab va tashqi ko‘rinishda sodda ko‘rinadigan, ammo muhim ma’lumotni saqlovchi tizim sifatida.
Aviatsiyada qora qutilar 1950-yillardan boshlab keng joriy etila boshlandi. Birinchi avlod qurilmalari faqat ekipaj ovozlarini yozib borar edi. Keyinchalik texnologiya rivojlanishi bilan, ular parvozga oid yuzlab parametrlardan iborat ma’lumotlarni ham yozish imkoniga ega bo‘ldi.
Bugungi kunda har bir tijoriy samolyotda kamida ikkita qora quti bo‘lishi majburiy sanaladi. Ular haroratga chidamli, suv ostida ishlay oladigan, zarbaga bardoshli konteynerlarda saqlanadi va halokatdan keyin eng ishonchli axborot manbasi sifatida xizmat qiladi.
