Janubiy Afrikada kuchli yomg‘ir, qor yog‘ishi va sel oqibatida yuzaga kelgan tabiiy ofat kamida 49 kishining hayotiga zomin bo‘ldi, yuzlab odamlar o‘z uylarini tark etishga majbur bo‘ldi. Rasmiylar bu holatni so‘nggi yillardagi eng og‘ir tabiiy falokatlardan biri deb atamoqda.
Favqulodda vaziyatlar boshqarmasi ma’lumotiga ko‘ra, ofatdan eng ko‘p zarar ko‘rgan hududlar — Sharqiy Keyp va KvaZulu-Natal provinsiyalari. Mtata shahri va uning atrofida daryolar toshib, ko‘chalarda odamlar mashinalarda, tomlarda va daraxtlarga chiqib, qutqaruvchilar kelishini kutdi.
“Bu odatdagi yomg‘ir emas edi. Qor yog‘di, so‘ng sel kelib, odamlar oqim bilan oqib ketdi,” — dedi Sharqiy Keyp provinsiyasi rasmiy vakili Pivokuhle Mpambani.
Janubiy Afrika Meteorologiya xizmati ma’lumotiga ko‘ra, tog‘li hududlarda 30 santimetrgacha qor yog‘gani qayd etilgan. Bu odatda quruq iqlimga ega bo‘lgan Janubiy Afrika mintaqalari uchun noyob holat hisoblanadi. Kuchli sovuq front yomg‘ir va bo‘ronlarni ham olib kelgan.
Hukumat qutqaruvchilarni va harbiy bo‘linmalarni hududlarga yubordi. Favqulodda holat markazlari ochilgan. Ayrim joylarda yo‘llar butunlay vayron bo‘lgan, ko‘priklar qulab tushgan, elektr ta’minoti esa 500 mingdan ortiq uy xo‘jaliklarida uzilib qolgan.
Sharqiy Keyp bosh vaziri Oskar Mabuyane voqeani “boshimdan o‘tkazgan eng dahshatli falokat” deb ta’rifladi. “Har tomon loy, suv, sovuq va vayronagarchilik. Bu yerda odamlar yordamga muhtoj”, — dedi u jurnalistlarga.
Provinsiyadagi 58 maktab, 20ga yaqin sog‘liqni saqlash maskani faoliyatini to‘xtatishga majbur bo‘ldi. Dori-darmon yetkazib berish yo‘llari to‘silgan, ayrim bemorlar kasalxonalardan evakuatsiya qilindi.
“Bolalar maktabga bora olmayapti, biz esa bu holat yana qancha davom etishini bilmaymiz,” — deydi Mtata yaqinidagi aholi punkti vakilasi Nomsa Ndlela.
Janubiy Afrika Prezidenti Siril Ramafosa ofatdan jabr ko‘rgan oilalarga hamdardlik bildirarkan, tiklash ishlari uchun “hukumat barcha kuchlarni safarbar qilganini” ma’lum qildi. Uning so‘zlariga ko‘ra, ofatdan yetgan umumiy moddiy zarar hali to‘liq baholanmagan, biroq u milliardlab randni tashkil qilishi mumkin.
“Bu iqlim o‘zgarishlari fonida kelayotgan ogohlantirishdir. Biz tabiatga nisbatan munosabatimizni qayta ko‘rib chiqishimiz kerak,” — dedi Ramafosa parlamentdagi chiqishida.
Meteorologik xizmatlar ogohlantirish berishda davom etmoqda. Yaqin kunlarda yana yomg‘ir yog‘ishi va ayrim tog‘li hududlarda qor yog‘ishi ehtimoli bor. Aholidan pastlik hududlarni tark etish, daryo va sel yo‘llariga yaqinlashmaslik so‘ralmoqda.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Janubiy Afrika bo‘yicha vakolatxonasi ofatdan xabardor ekanini bildirgan. Yevropa Ittifoqi, AQSh va boshqa davlatlar tomonidan insonparvarlik yordami ko‘rsatish imkoniyatlari ko‘rib chiqilmoqda. Janubiy Afrika Qizil Xoch jamiyati yordam ko‘rsatish uchun zaxira resurslarini ishga tushirganini ma’lum qildi.
Janubiy Afrikadagi bu ofat iqlim o‘zgarishlari natijasida tropik va subtropik hududlarda ham kutilmagan ekstremal ob-havo hodisalari kuchayayotganini yana bir bor ko‘rsatmoqda.
