Vazn yo‘qotish haqida gap ketganda, ko‘pchilik e’tiborini asosan ovqatlanish va jismoniy faollikka qaratadi. Biroq, so‘nggi ilmiy tadqiqotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, uyqu ham sog‘lom va barqaror vazn yo‘qotishda hal qiluvchi rol o‘ynaydi.
Uyqu — bu faqat tana dam oladigan vaqt emas, balki organizmda muhim fiziologik jarayonlar sodir bo‘ladigan davrdir. Aynan uyqu paytida gormonlar muvozanati tiklanadi, hujayralar yangilanadi va energiya sarfi tartibga solinadi.
Tadqiqotlarga ko‘ra, yetarli miqdorda va sifatli uyqu:
Ishtahani boshqaruvchi gormonlar (ghrelin va leptin) muvozanatini saqlaydi. Kam uxlagan odamlarda ghrelin (ochlik gormoni) ko‘payadi va bu ortiqcha ovqat iste’moliga olib keladi.
Metabolizmni tezlashtiradi.
Yetarli uyqu moddalar almashinuvini faol qiladi, bu esa yog‘larning samaraliroq parchalanishini ta’minlaydi.
Stressni kamaytiradi. Yetarli uyqu stress gormoni bo‘lgan kortizolni kamaytirib, yog‘ to‘planishining oldini oladi.
Jismoniy faollikka tayyorlaydi. Yaxshi uxlagan odamlar ko‘proq energiyaga ega bo‘lib, faol harakat qilishga tayyor turadi.
Qaror qabul qilishni yaxshilaydi. Uyqu yetarli bo‘lmaganda, odamlar tez-tez emotsional ravishda noto‘g‘ri ovqat tanlaydi.
Yana bir muhim jihat: kechasi uyquda bo‘lgan odam tananing insulin sezuvchanligini saqlab qoladi. Bu esa qon shakarining muvozanatini ushlab turishda va yog‘ to‘planishining oldini olishda muhim ahamiyatga ega.
Agar siz sog‘lom vazn yo‘qotishni va uni uzoq muddat saqlab qolishni istasangiz, parhez va sport bilan bir qatorda uyquga ham alohida e’tibor qaratishingiz shart. Har kecha kamida 7–8 soat sifatli uyqu — bu sog‘lom turmush tarzining ajralmas qismidir.
